به گزارش شهرآرانیوز؛ معضل کارتنخوابی و اعتیاد در شهر مشهد چهره ناخوشایندی به فضاهای عمومی شهر داده است؛ از پلهای عابرپیاده و کنار کالها گرفته تا زیرگذرها و حاشیه بزرگراهها. تردد معتادان متجاهر، زبالهگردی این قشر و اسکان آنها در کنار و گوشه شهر معضلی است که نگرانیهای جدی بهدنبال دارد. یکی از معضلات جدیدی که این روزها در مشهد به چشم میخورد، پدیده «پلخوابی» است که باید فکری برای آن کرد.
«مسیر رفت وآمدم این پل است. مگر نه این است که پل باید جای امنی باشد؟ مدت زیادی است که روی پل هوایی عابرپیاده بولوار فردوسی، حوالی ساعتهای ۷ تا ۱۰ صبح، فرد کارتن خوابی را میبینم که روی پل خوابیده است. از ساک و کارتنهای اطرافش هم کاملا مشخص است که اسکان شبانه دارد.
هفته گذشته بود که در همان بازه زمانی ۷ صبح که از این مسیر عبور میکردم، چند روز این فرد را روی پل هوایی میدیدم. از همه مهمتر اینکه این پل دقیقا روبه روی دبیرستان شهیدهاشمی نژاد است و علاوه بر رفت وآمد شهروندان، محل تردد تعداد زیادی از دانش آموزان است.»
این بخشی از صحبتهای یکی از شهروندان مشهدی است که از بروز معضل «پل خوابی معتادان» پرده برمی دارد و بیان میکند: استقرار معتادان روی پل هوایی، تنهامعضل این منطقه نیست. تا همین چند روز پیش هم پایین پل، سراسر بولوار تا ابتدای بولوار موسوی قوچانی، دقیقا پشت بوته ها، آن هم در محل گذر عمومی تعداد زیادی از معتادان نه برای خوابیدن، بلکه برای استعمال موادمخدر چندنفر به چندنفر کلونی تشکیل داده بودند و در روز روشن کنار هم موادمخدر مصرف میکردند. چرا متولیان برای استقرار این افراد در مکانی مشخص فکر اساسی نمیکنند؟
طرح گلایه شهروندان درباره این موضوع به اسکان و استقرار افراد معتاد روی پلها خلاصه نمیشود. به اذعان بسیاری از شهروندان، حتی در محدوده بولوار پیروزی هم این معضل چهره جدیدی به خود گرفته است: در خیابان فکوری ۵ که به لادن ۲۴ تلاقی دارد، کالی وجود دارد که به انتهای شهرستانی ۵ ختم میشود و مدتی است زیر این کال تعدادی از معتادان اتراق کردهاند و حتی برای خودشان چادر کشیدهاند و میخوابند. از متولیان درخواست داریم آنها را سامان دهی کنند.
«مسئولان متولی! سن اعتیاد به نوجوانان رسیده است. در هر ساعتی از شبانه روز که از حوالی پل شاهد میگذرم، دسته به دسته نوجوانان و جوانانی را میبینم که یا خمار هستند یا نشئه مواد.» این جمله هم گله یکی دیگر از شهروندان مشهدی است.
برای طرح این گلههای شهروندان و پیگیری موضوع به سراغ سرپرست اداره کل بهزیستی خراسان رضوی میرویم. مهدی برجی میگوید: تعداد معتادان متجاهر در مشهد بیش از ۱۰هزار نفر است. ۵هزارو۷۰۰ بیمار در مراکز زیرپوشش بهزیستی در استان نگهداری میشوند که از این تعداد، ۶۰۰نفر بیمار زن و ۵هزارو۱۰۰نفر بیمار مرد به ثبت رسیده است.
برجی درباره سن اعتیاد در مشهد بیان میکند: سن اعتیاد در شهر عدد پایینی است، اما بهزیستی در مراکزش افراد کمتر از هجده سال را پذیرش نمیکند.
سرپرست اداره کل بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه معتادان متجاهر پس از شناسایی به مرکز غربال واقع در بولوار طرح چی منتقل و سپس بین مراکز پخش میشوند، میافزاید: ظرفیت کل مراکز زیرپوشش بهزیستی برای نگهداری و استقرار معتادان متجاهر در استان بیش از ۶ هزار نفر است. این آمار ثبت شده مربوط به امسال است.
برجی درباره اقداماتی که در کمپها و مراکز زیرپوشش بهزیستی صورت میگیرد نیز میافزاید: آموزش کنترل رفتارهای تکانشی در طول اقامت در این مراکز انجام میگیرد. همچنین سامان دهی گروههای سالم و برگزاری کلاسهای آموزشی منسجم و مستمر و سامان دهی در محیطهای کاری سالم پس از ترخیص افراد از مرکز به تدریج و در طول زمان هم در دستورکار برنامههای این سازمان است. زیرا معتقدیم این کارها موجب تغییر رفتار در این بیماران میشود.
وی درباره معتادان متجاهری که کمتر از هجده سال هستند نیز توضیح میدهد: افراد کمتر از هجده سال کودک محسوب میشوند. به همین دلیل برای دریافت خدمات درمانی و غربالگریهای روانی به بیمارستان ابن سینا ارجاع و پس از آن با توجه به نوع آسیب فرد به مراکز تابعه امور آسیب دیدگان اجتماعی ارجاع میشوند.
مجید فولادیان، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی، درباره بروز معضلات منتج از اعتیاد در شهر میگوید: کارتن خوابها بخشی از جامعه مشهد، استان و حتی کشور هستند. همه این افراد شهروندان ما هستند که روزی سلامتی جسمی و روانی داشتهاند، اما در فرایندهایی متعدد مانند تورم، بیکاری و... به نقطهای رسیدهاند که معتاد شدهاند و در ادامه هم به دلیل اینکه وضعیت اقتصادی ضعیفی داشتهاند، به جایی رسیدهاند که کارتن خواب شدهاند.
وی بیان میکند: متأسفانه در چند دهه گذشته و به طور مشخص در پنج سال گذشته راهبرد کلان و مشخص در مشهد این بوده است که معتادان متجاهر از سطح شهر جمع آوری و به مکانهایی منتقل شوند که مردم شهر از دیدن آنها حالشان بد نشود و احیانا امنیتشان به خطر نیفتد و شهر زیبا شود.
فولادیان میافزاید: اینکه عنوان و عبارت جمع آوری روی انسان میگذاریم، اصلا پسندیده نیست. زیرا عبارت جمع آوری به مفهوم بازداشت است. باید بپذیریم این افراد بیمار مدل زندگی شان این گونه رقم خورده است.
وی پیشنهاد میکند: در مرحله اول باید مکانهایی برای اسکان این افراد تدبیر کنیم که حالت اجبار نداشته باشد. بدین معنا که فرد معتاد با رفتن به این مکانها احساس نکند امنیتش به خطر میافتد. این مکانها به اصطلاح باید «باز» باشد.
فولادیان اظهار میکند: باید توجه کرد که تردد این افراد به داخل شهر اجتناب ناپذیر است. این افراد برای تهیه موادمخدرشان به پول احتیاج دارند و برنامه تعداد زیادی از این گروه هم زباله گردی است.
این دکتر جامعه شناس ادامه میدهد: بیشترین هجوم همواره به سمت این افراد منعطف میشود، درحالی که در همه جوامع حتی در همان کشورهای پیشرفته هم این معضل وجود دارد. این افراد باید قسمتی از جامعه ارزیابی شوند. این نکته را هم باید در نظر گرفت که اگر در جامعهای فقر زیاد شود، این دست افراد بازتولید میشوند و شیوع معضل کارتن خوابی رواج بیشتری خواهد داشت.
فولادیان میگوید: بهزیستی باید مراکز باز ایجاد کند تا این افراد بتوانند آزادانه و به دور از هر اجباری تردد کنند، شب بخوابند و بتوانند آزادانه و دور از چشم قضاوتگر جامعه اسکان داشته باشند. مکانهایی که بهزیستی دارد، بیشتر حالت اجبار دارد. زیرا معتاد میل به مصرف دارد و در وضعیت کنونی مراکز زیرپوشش بهزیستی، مصرف مجاز نیست و اجبار در ترک برای معتاد ایجاد میکند. نباید با این افراد مثل مجرم برخورد کرد. این افراد قسمتی از جامعه ما هستند که به دلیل ساختارهای نابرابر و مواردی از این دست به این روز افتادهاند. این افراد هم نیازمند توجه درست هستند.